Tre lot në tri kohë! Nuk janë shumë, por janë lot real. Rrjedhin nga shpirti, jo vetëm nga syri…

Loti i parë

E nisa mbrëmjen me një verë të kuqe në ballkon. Ishte mbrëmje e freskët në vjeshtën e ngrohtë të vitit të sivjetmë, aty te molla e vjetër, ku është bërë shtëpia e re. Këtu, në ballkonin prej betoni, dikur kishte bar të gjelbër në oborrin e vjetër. Kishte lule që mbilleshin nga dora e njeriut.

I shtrirë në shpinë shikoja qiellin si dukeshin retë e arta nga drita e hënës që nuk i shihej fytyra mbi retë qiellore. Tek shikoj lart figura resh në qiell, del hëna plot shkëlqim, duke më përngjarë në zonjën, që sapo kishim folur për energjinë, duke e lidhur me këtë temë pikërisht flokun e saj të shprishur. Përqendrimi te hëna nxit buzëqeshjen e saj, por ju nuk e shihni sonte këtë buzëqeshje, sepse nuk e keni nisur natën me verë të kuqe irlandeze.

Molla është përtëritur në pleqëri, mollë e mbjellë nga dora e babait tim. I ka mbushur degët mollë të reja, aq shumë sa një degë e saj është thyer para dy javësh. Tani që e shoh, thërras gruan për të parë diçka që zor se do i shkojë mendja. Erdhi ajo dhe gjëja e parë që do bëja për të është mbushja e një gote verë të kuqe. Një gotë për mollën e babait dhe një për fjalën e ëmbël të kushërirës që erdhi nga Gjermania në pushim, e që i tha gruas sime se sa më shumë po bën vite, aq më e bukur po duket!

Pra, nga një gotë për dy gjëra mallëngjyese…

“E di pse po ta mbush këtë gotë verë?”, i them gruas.

“Për ta pirë!”, më thotë me një qeshje të lehtë ajo.

“Për ta pirë po, por a ka ndonjë shkas tjetër?”.

Dhe, për të mos e zgjatur shumë, pasi ajo nuk e qëlloi, unë i them:

“Ti dhe kjo mollë po përtëriheni aq shumë sa mollës po i thyhen degët nga frutat, kurse ti po përtërihesh ashtu sikur tha kushërira… Prandaj, shihe mollën, pastaj veten në pasqyrë dhe qoje këtë gotë verë!”.

Ajo ngre gotën e parë, e unë i mbush të dytën, pastaj të tretën dhe kështu zbrazet shishja…

Pas mesnate bie në gjumë, i përgjumur. Në “syrin” e parë të gjumit shoh gruan se si qëndron para pasqyrës. Shoh se grimohet për të shkuar në dasmë të familjes. Teksa ngrit krahun shoh se i është vyshkur krahu.

Oh Zot, thash, qenka nisur të plaket! Ka qenë më e bukura e shehrit. Shumë sy e kanë shikuar sa për bukuri e sa për të hyrë në muhabet tjetër…

E shikoj dhe nisin t’më bien lotët në jastëkun pranë saj. Nuk po mund të qetësohem. Sytë lotojnë e zemra qan në mënyrën e vet. Dënesem nga lotët dhe në këtë nismë të dënesës gruaja provon t’më rrotulloj për t’më zgjuar. Me të parë se më tërheq dora e saj, hetova se nën faqe ishte lagur jastëku, bërë qull. Hapa sytë dhe gruaja më pyeti se çka kisha që qaja. U mundova të thosha diçka, por nuk i thashë se e kisha parë në ëndërr se kishte filluar të vyshkej.

Ajo këmbënguli të dinte pse qaja, pse dënesja. Isha mbetur i hutuar në mes gatishmërisë t’i tregoja apo të mos i tregoja. Më në fund, që ta lehtësoja veten dhe ta heqja intrigën e gruas nëse po qaja për ndonjë dashuri të vjetër, i thashë:

“Po qaj se të pash në ëndërr se kishe filluar të veniteshe! Për të parën herë të pash kështu dhe nuk munda të duroja pa qarë”.
Dhe, posa i dëgjoi këto fjalë, nisi të qante edhe vetë dhe lotit tim iu bashkëngjit edhe loti i saj.
Ishte pasmesnate dhe vendosa të dilja në ballkon, ta shihja mollën e përtërirë…

Loti i dytë

Ishte një vajzë që shkruante poezi. Ishte më e bukur se poezia e dashurisë. Ishte më e bukura e qytetit. Në klasën e parë të shkollës së mesme më kishte shprehur një ndjenjë, që e konsideroja çdo gjë tjetër pos dashuri. Në klasë më thanë se ajo më donte, por mua nuk më mbushej mendja në një realitet të tillë.

Nëse ajo më donte mua, kush nuk do më donte tjetër! Isha fëmijë i pakrehur. Krehri nuk bënte punë në flokun tim të dendur, prandaj ishte një lloj mode që floku i lirë të fluturojë në kundërshtim me gravitacionin e tokës, sikur aragoniti i shpellës së mermertë në Gadime.

Unë, që kisha shkuar në shkollë për të mësuar, isha në duart e një vajze që vështirë prekej nga dora e ndokujt, madje dy pëllëmbë mbi mua me gjatësi. Më kishte shprehur ndjenjën e dashurisë e kjo nuk më tingëllonte si normale.

Ajo treti, iku diku, ku unë nuk e kuptova kurrë atë vend. Unë mbeta në shkollë me fëmijërinë time plot ëndrra e rrugë të reja. Mbaroi edhe puna e saj, thosha me vete kur më binte në mend se kishte ndodhur diçka si në ëndërr. Krejt çka kishte mbetur prej saj ishte ndjenja. Për mua ishte një relikt që kishte mbetur nga një moment që kish krijuar ndjenjën e parealizuar.

Në mua kishte mbetur vetëm kureshtja se nga iku, çka më kishte shprehur dhe ku kishte tretur ajo që ma kishte vjedhur gjumin disa vjet. E quaja hajneshë e gjumit. E bëra një poezi me këtë varg dhe një mesazh pas disa vitesh më erdhi nga Londra. Autorja e mesazhit e pëlqente poezinë, e unë vonë mësova se kush e kishte dashur poezinë time…

Dhe, deti na ofroi ndërmjet veti. Isha ulur në plazh dhe lexoja një libër të Garsia Lorkës. Pak më tej një fëmijë hidhte topin në valët e detit dhe lozte me të. Erdhi topi te unë dhe fëmija hezitonte ta merrte. E thirra që ta përkëdhelja, por nuk erdhi. Pak më tej rrezitej një zonjë bionde. Pas pak biondja u ngrit ta merrte topin dhe posa më përshëndeti, nisi ta thellonte kureshtjen në mua. Pasi u kthye te vendi i saj, mori shtratin e rrezitjes dhe u afrua më afër meje.

“Nuk u pengoj, apo jo?”, më tha.

“Natyrisht, jo”, i thashë.

Kishin kaluar vite e vite, kishin rënë miliona dallgë në det. Kishin vdekur njerëz e njerëz dhe kishin lindur fëmijë e fëmijë prej atëherë kur zonja e sotme dikur kishte qenë vajzë e shkollës sime. Një fjali e saj më ngriti peshë nga vendi. Nuk ishte një fjali prej guri, as prej druri, nuk ishte një fjali oqeani, por ishte një fjali mallëngjimi… Ajo fjali ishte “A ka hyjneshë të gjumit?”.

Kjo fjali bëri që unë të ngrihem nga vendi. Ajo më shikoi edhe më thellë në sy. Dhe, në çast, i rrodhën lotët nga sytë…

“A je ti ajo?”, belbëzova.

Ajo më shikoi dhe nuk tha asnjë fjalë. Kur e pyeta sërish, më tha:

“Ti nuk sheh gjë!”.

Unë heshta. Ajo u ofrua edhe më pranë meje dhe m’u hodh në përqafim…

“Ti më humbe…”, foli me gjysmë zëri.

Dhe, nuk kishte harruar asgjë, pos ombrellës së kuqe. Ishte ditë me shi në qytet. Sapo kisha dal nga shkolla. Më kishte lagur aq shumë shiu sa edhe ngrija atë ditë vjeshte. Ajo posa më pa të lagur, ma la në dorë ombrellën. Ma la në dorë dhe iku, duke më thënë se afër e kishte shtëpinë, kurse unë udhëtoja larg, në katund…

Ombrellën e saj e ruajta si sytë e ballit. E solla të nesërmen në shkollë, por nuk dija si t’ia ktheja, sepse më bëhej se të gjithë më shikonin…
U afrua afër dhe më tha:

“Mos ma kthe ombrellën! Dua ta kesh kujtim…”.
Dhe, tash, kur iu kujtua ombrella e kuqe, u zhgrehë edhe më shumë në vaj.

“Oh, Zot, erdha për pushim e më ndjekin lotët!”, thash me vete…

Dhe, ashtu sikur iku dikur, ashtu iku edhe pas dhjetë ditë qëndrimi në det. E mora me mend se nuk kishte shpirt të thoshte se po shkonte atje ku e kishte vendin…

Dhe, që nga ajo ditë, ajo u bë sërish hajnesha e gjumit tim. Më bëri të qaj, edhe pse që moti e kisha harruar.
Nuk di a do të takohemi edhe herë tjetër, nuk di pse nuk më tha lamtumirë, nuk di pse m’i la lotët në zall, duke më bërë foto në telefonin e saj. Foto të pazakonta që kapin momente të lotëve…
Oh, kthehu t’më thuash lamtumirë! Kam shumë dëshirë ta dëgjoj këtë fjalë, hajnesha e gjumit tim…

Loti i tretë

Kishte rënë në shtratin e të sëmurëve dhe merrte infuzion në dorë, por shtrati i saj më shumë ishte një shtrat i vdekjes se i shërimit. Ishte motra ime e vogël, së cilës i kishte vdekur burri ditë më parë dhe ajo e priste kufomën e tij nga jashtë. Dy fëmijët e saj bridhnin rreth saj, duke ditur se babanë e kishin humbur dhe nuk donin ta humbnin edhe nënën. Ajo nuk fliste, kishte rënë në një gjysmë kome nga mërzia e madhe.

Shumë njerëz qëndronin rreth saj…
Fëmijët e saj më hidheshin në përqafim, sikur thoshin të kemi ty nëse vdes edhe nëna.

U afrova të shtrati i motrës për të ndarë pikëllimin me të, por ajo ishte gjysmë e vdekur. Infuzioni pikonte në gypin e hollë në krahun e saj të dobësuar enorm. Rreth saj qanin edhe të tjerat, ndërsa motra i kishte harxhuar lotët… Ajo më nuk kishte lot për të derdhur. Nuk kisha dashur asgjë më shumë po të mos ishte askush rreth nesh, e t’i thosha se dikur ta pata dhënë besën se do jem pranë teje kurdo që do kishte nevojë.

Këto fjalë ia kisha thënë kur u nis për kurbet. Mu duk vetja se isha ngritur nga dheu dhe shkoja ta merrja motrën, si te Halili e Gerantina, i cili i vdekur kishte dal nga varri dhe kishte shkuar me e marrë motrën shtatë ditë rrugë larg, se ia kishte dhënë besën nënës se do ta merrte në gjini… Mu duk vetja i vdekur dhe i pavlerë, pranë motrës që po vdiste para dy fëmijëve të vegjël, por që kuptonin se çka po ndodhte…
Qëndroja pranë saj e zë nuk nxirrja nga goja… Por, shpirti lotonte… Mu mbush shpirti lot e vrer…

Motra tashmë nuk do e kishte ditur atë skenë përjetimi, po të mos i kisha thënë kësaj vere të ngrohtë se si dukej ajo dikur. Fëmija e motrës tashmë janë rritur, janë bërë burra dhe kanë pozita të rëndësishme në Zvicër, e mua më duket se janë ende të vegjël…
Andaj, edhe nuk kam dëshirë më ta kujtoj atë pamje të dikurshme të motrës, sepse më ngjallë ndjenjë të keqe, dhimbje e lot…

Safet Krivaça/Kosovarja/