Nastradini donte një nuse paksa të verbër, që ajo t’i shihte vetëm përgjysmë gjërat, si kusht që ta ruante shtëpinë. Donte nuse të shurdhër, që të mos i dëgjonte, të paktën, gjysmën e fjalëve në shtëpi, si dhe donte nuse të çalë në njërën këmbë, e që po qe se do nervozohej, të mos mund ta zinte Nastradinin. Mirëpo, sot nuk i do askush nuset e tilla. Sot nuk pyet askush nga e ka nusja nënën, as babanë, por vetëm a është e bukur a jo, shkruan “Kosovarja”.

E nisa mbrapsht këtë shkrim, sepse unë nuk po mund t’i përcjellë proceset e tranzicionit, pjesë e të cilit është bërë çdo familje…

Shoh fqinjin tim si del çdo mëngjes nga shtëpia dhe niset në drejtim të zabelit, më pas kah kodra e Surgjakut, ku gurëthyesit ia kanë prishur bukurinë kodrës sime të bukur, duke shkatërruar ekologjinë.

I them gruas se ku po shkon ky farë fqinji çdo mëngjes… A thua, duhet të jetë keq me mushkëri e del në ajër të pastër… A thua, i nevojitet ecja…

Por, as këtu më ajër të pastër s’ka. E, as ecja nuk i duhet, sepse është tharë si lisi që e ka tharë koha.

“Lëre njeri, a nuk e di, a?”, më tha gruaja.

“Çka të di, unë tërë ditën në punë…”, ia ktheva.

“Nuk ka ku të rrijë në shtëpi! E kanë marrë nëpërkëmbë. Askush nuk e do, askush nuk e çmon! I ka humbur udha në oborr, siç thuhet. Del nga shtëpia dhe ia therr kah të mundet!”.

“I zoti i shtëpisë ka mbetur pa respekt, a?”.

“Po, çfarë i zoti i shtëpisë ai, bre?! Mos u bëjë francez!”.

“Unë francez, a?! Mirë do të ishte vetëm të mos jem kështu si jam, sepse fatin e keq e kisha pas moj grua. Po shoh keq e po më dhemb shpirti, e nuk po kam fuqi gjërat t’i ndryshojë. Po lëndohem nga pamjet e shëmtuara që po ndodhin çdo ditë…

Madje, nuk e paskam ditur se e paskësh gjetur zezëdita fqinjin tonë, që ishte një zotëri i anës sonë. Është ditur kur zgjohen në shtëpinë e tij anëtarët e shtëpisë, është ditur kur fiken dritat natën, është ditur kur lidhet qeni i shtëpisë e kur këndon gjeli. Është ditur kur tymon oxhaku e kur qitet pushkë…

E tash, nuk po u ditka a këndon pula a gjeli në shtëpinë e tyre…

Kur e përzien pjellën e keqe ajo shtohet pa kontroll e ta prishë shtëpinë! Ashtu si e prishë pirrovina arën. Pirrovina kudo që prekë në tokë qet rrënjë dhe e mbushë arën bari, e nuk ka më aty bereqet.

Edhe familja e fqinjit tonë është e tillë, është mbushur shtëpia me lozë të këqija e burri i shtëpisë nuk ka vend më aty. E, haj medet çka e paska gjetur fqinjin tonë!”, i them gruas, më shumë për ta përmbyllur këtë muhabet.

Por, gruaja nuk ndalet me kaq… Më thotë të mos e marrim nëpër gojë askënd, sepse edhe në shtëpinë tonë paksa kanë ndryshuar gjërat, kanë nisur gjërat të rrjedhin paksa si te fqinji ynë, si rasti me Nastradinin:

Kish dal Nastradini në krye të katundit, në lëndinë dhe po e sillte një dru. Kalon atypari një kalimtar dhe i thotë:

“Puna e mbarë, hoxhë efendi! Çka po bën me atë dru?”.

“Kam dëgjuar se po vjen një sëmundje e kam dal ta tremb që të mos futet në fshat!”, ia kthen Nastradini.

“Shumë mirë, hoxhë efendi”, i tha kalimtari dhe vazhdoi tutje.

Gjatë natës sëmundja kishte depërtuar në fshat dhe Nastradini, pasi u zgjua herët në mëngjes, kur e kuptoi se sëmundja kishte depërtuar, mori drurin dhe doli në krye të mëhallës e nisi ta sillte rreth vetes.

Edhe me këtë rast, kalimtari i rastit, i thotë:
“Punë e mbarë, hoxhë efendi! Çka po bën me këtë dru?”.

“Po e ruaj mëhallën që sëmundja të mos futet se na mbytë të gjithëve”, ia kthen Nastradini.

Por, gjatë asaj nate sëmundja kishte depërtuar edhe në mëhallë. Nastradini e kishte marrë drurin dhe kishte dal në oborrin e vet dhe po e sillte. Kur e pa gruaja, i tha:

“Je çmendur Nastradin! Çka po e sjellë atë dru?!”.
“Po e mbroj shtëpinë që të mos futet sëmundja e keqe në të!”.

Por, të nesërmen prapë e shohin me dru në dorë, e që e sillte rreth vetes.

“Ç’bën prapë, hoxhë efendi?!”, i thotë gruaja.

“Po e ruaj bythën time se sëmundja hyri edhe në shtëpi!”, ia kthen Nastradini.

“Demek, grua, edhe në shtëpinë tonë ka prekur ai virus, a?!”, i them i nevrikosur unë.

“Përcille me kujdes situatën në shtëpinë tonë dhe bindesh!”, ma kthen ajo shumë e qetë.

Rejat e mia me telefon në dorë…
“Mirëdita!”, u them rejave.

E, ato, si nëpër dhëmbë, përgjigjen:
“Mirëdita!”.

Secila telefonin në dorë… Nëse duam të bëjmë muhabet përtojnë të flasin… Gruaja më shikon në sy dhe ma pret:

“A je për çaj a për kafe?”.

“Dua çaj!”, i them.

Ngrihet gruaja dhe niset drejt shporetit. E vë gjygymin mbi shporet dhe herë-herë më shikon mua. Rejat nuk flasin. Çile gur gojën, thotë populli.

“Au, sa keq qenka bërë në shtëpinë time!”, e mendoj në vete.

“Rejat e mia, a u ka rrahur kush?!”, i pyes unë.

“Vallahi mua s’ka kush t’më rrah se burri im është tri ditë larg me aeroplan!”, thotë më e reja.

“Te ne është super, sepse ende askush nuk na ka thënë të dalim nga shtëpia!”, ndërhyn gruaja paksa me sherr.

Gruaja ime e huaj në shtëpinë time!
Hy pak në “botën” e shtëpisë sime dhe shoh se një atmosferë e zymtë shihet në fytyrën e gruas sime, e cila qenkësh bërë e huaja në shtëpinë e saj, ku ka jetuar, jeton dhe punon qe sa e sa dekada…

“E ti, grua?”, i them sa për të vazhduar bisedën.

“Unë, kështu, çdo ditë, njeri… Rri vetëm… Nuk më flet askush! Kur dalin, fëmijët m’i lënë mua! Kur kthehen as që më falënderohen! Madje, më thonë: “Fëmijët e djemve tu janë!”.

“A, edhe kështu të thonë, a?!”, i them teksa më rrëqethet trupi.

“Burrë, mos më bë nervoz, se nuk je në ngjarje fare! Shihe situatën dhe bindesh edhe vetë!”, ma kthen ajo.

“Çudi, si nuk e paskam vërejtur një gjë të tillë, bre! Qenka prishur harmonia në shtëpi! Nuk na paska mbetur gjë tjetër, veç të dalim edhe ne e të ecim si fqinji ynë…

Por, ne do të shkojmë pak më larg se ai… Dhe, kur të kthehemi, mund ta gjejmë shtëpinë mbyllur, e duhet t’i presim rejat derisa të kthehen që të na e hapin derën…

Është përzier pjella edhe në shtëpinë tonë… E, kur përzihet shtëpia humbin të drejtat për ankesa. Por, ne nuk e kemi bërë vendin për t’u ankuar”, i them gruas.

Dikur, kur kërkohej nuse për djalë, pyesnin nga e ka nënën, nga i ka dajallarët…

E, tash nuk pyet kush as nga është nusja, se lëre më për nënën a dajallarët e saj… U intereson a është nusja e bukur a jo. Dhe, pikë.

“E gjeta ilaçin grua!”, i them.

“Fol, çka gjete?!”.

“Kur i gjetëm djalit të madh nuse, më the nuk më intereson kah është veç a është e bukur! Edhe për djalin e dytë ishe po me ato fjalë… Kurrë nuk të kam dëgjuar të thuash, o njeri, të pyesim kah e ka nënën, çfarë loze ka, a mos është pirrovinë që na e mbushë arën me bari…

Por, vetëm kemi kërkuar nuse të bukur! E, tash, mos e zgjatë më shumë se vetë i ke fajet!”, ia kthej unë.

“Po-po, kjo është e vërtetë, prandaj le ta kapërdijmë “bukën” deri të na mbetët në fyt!”, ma kthen ajo.

Vonë pasdite…
Marrë një libër nga sociologjia që të lexoj. Nuk gjej asgjë pos gjëra të përgjithësuara, rregulla… Marrë edhe librin që flet për Kanunin, që të gjej se ç’thuhet për sociologjinë e nuseve.

Por, një gjë e tillë nuk më pëlqen, sepse nuk mund të zbatohet Kanuni i Lekë Dukagjinit në ditët e sotme.

E, për t’u zbatuar kanuni, duhet të rrënohen me themel objektet e fitnesit, marketet të shndërrohen në ish- “zadruga”, në të cilat nuk shkonin gratë, duhet të mbyllen të gjitha fabrikat që prodhojnë xhinse të shqyer e të pa shqyer, duhet t’u ndalohet grave t’i ngasin veturat, e shumëçka tjetër…

Shoh në vitrinë kryeveprën e kohës, librin me anekdota të Nastradin Hoxhës. E shfletoj dhe lexoj se si Nastradini, para se t’i gjente nuse djalit, kishte dalë në shtatë fshatra dhe kishte kërkuar nuse për të birin, por kushtet për të qenë nuse e djalit të tij ishin:

Të jetë e verbër në njërin sy; të jetë gungaçe; të jetë e çalë në njërën këmbë; të ketë gjuhë të vogël; të mos ketë flokë të gjata…

Kur shkoi në fshatin e fundit të nahisë, gjeti një vajzë përafërsisht siç e kërkonte dhe e mori me vete. Kur e solli në shtëpi erdhën mëhalla t’ia urojnë renë. E, kur e panë nusen të verbër, e pyesin:

“A nuk pate sy Nastradin që e more këtë re të verbër, a? A e di çfarë djali të bukur ke? Qysh e ke marrë këtë re me një sy?”.

“Unë e gjeta një re të tillë për djalë, sepse ajo i sheh vetëm gjysmën e gjërave që ndodhin në shtëpi, kurse rejat tuaja shohin tepër!

E kam marr më një këmbë të çalë, sepse, nëse nervozohet, nuk mund të na zë që të na rrahë!

Është pa flokë të gjata dhe nuk ka nevojë të shkojë çdo ditë te floktarja për t’i dredhë e zhdredhë!”.

“Ani, mirë, po pse e more gungaçe?”, pyesin.

“E, ku të gjesh re pa behane?!”, ia kthen Nastradini.

“Po, çka nëse reja sheh dyfishë më shumë me njërin sy se sa me të dy?”, e pyet një tjetër.

“Unë s’jam sikur ti frikacak”, ia kthen ai dhe i tregon një shembull:

“Më erdhi një herë një mysafir dhe gruaja ime, meqë nuk i do mysafirët, mbyllet në dhomë. Erdhi koha e bukës dhe gruaja askund nuk dukej që ishte kah gatuante. U ofrova në dhomë dhe i thashë:

“Grua, na bëj diçka me ngrënë se miku im është nga larg dhe duket i uritur”.

Gruaja e kapë mashën dhe e qëllon Nastradinin në vetull dhe ia shqyen vetullën. Nastradini kthehet i përgjakur në odë. Posa e pa, mysafiri u ngritë në këmbë që t’ia pastronte gjakun. I shtyrë nga ajo që pa mysafiri, i thotë:

“Hoxhë efendi, për mua mos bëj gjë se nuk dua që t’u gjejë çfarëdo e keqe me grua!”.

“Po, ajo e ka kështu, ndonjëherë, o mik, kur e kapin të vetat gjuan me çkado që ka në dorë!”.

Mysafiri, duke dashur ta zbusë situatën, i thotë:
“Mos u merakosë se gruaja ime, kur ka probleme dhe nervozë, më kap edhe për mjekre!

A e sheh mjekrën time sa e rrallë është?! Më janë rralluar qimet duke m’i ndukur gruaja!”.

Kur e dëgjoi Nastradini rrëfimin e mysafirit, i tha:

“O mik, ti mos e krahaso veten me mua, sepse unë s’kam lejuar kurrë t’më kap gruaja për mjekre, prandaj unë dhe ti jemi shumë ndryshe njëri me tjetrin, pasi që unë jam burrë dhe nuk e lejoj që gruaja të luajë me mjekrën time.

Andaj, gjithçka mund të lejoj, por t’më kap për mjekre gruaja këtë nuk mundet ta duroj”. Sokol Murturi /Kosovarja/